„Magazynowanie i Dystrybucja”: Czy cyfryzacja i automatyzacja procesów magazynowych są już rzeczywistością w polskich obiektach?

Mikołaj Garbarek: Sztuczna inteligencja to już rzeczywistość w polskich magazynach, choć należy zauważyć, że obecnie tylko u liderów rynku, którzy inwestują w innowacje, jak np. firma LPP.

Technologia ma na celu zwiększenie efektywności, redukcję kosztów, poprawę dokładności i przyśpieszenie procesów. Dotyczy to każdej branży, zarządzanie procesami magazynowymi nie jest tu wyjątkiem i widać, że ten sektor podąża w kierunku coraz większej automatyzacji i digitalizacji. Udział technologii w operacjach magazynowych będzie tylko postępował.

Robotyzacja będzie odgrywać kluczową rolę w takich obszarach, jak składowanie, sortowanie i pakowanie. Automatyzowane systemy transportu wewnątrz magazynu (Automated Guided Vehicles – AGVs) oraz systemy sortowania i pakowania mogą znacznie przyśpieszyć procesy i zmniejszyć potrzebę ręcznej pracy.

Sztuczna inteligencja (AI) oraz uczenie maszynowe (ML) mogą i z pewnością będą wykorzystywane do analizy danych, prognozowania trendów, optymalizacji przepływu pracy i automatyzacji zadań. Logistyka magazynowa jest bardzo dobrym obszarem do wdrażania zaawansowanych metod obliczeniowych i algorytmów sztucznej inteligencji. Wynika to z faktu, że większość problemów logistyki magazynowej ma charakter matematyczny i polega na rozwiązywaniu problemów z zakresu analizy wielokryterialnej. Wśród typowych problemów, których rozwiązywanie może być wspierane przez sztuczną inteligencję, należy wymienić: właściwe budowanie ścieżek kompletacyjnych, dobór towaru do zleceń, grupowanie zleceń do wspólnego przetwarzania. Prace badawcze prowadzone przez PSI w obszarze sztucznej inteligencji w ramach rozwoju nagradzanego produktu Warehouse Intelligence wykazały, że korzystanie z rozwiązań z zakresu sztucznej może znacząco wpłynąć na efektywność zarówno w zakresie planowania, jak i realizacji operacji magazynowych.

W tym miejscu nie możemy zapomnieć o Internecie Rzeczy, który umożliwia monitorowanie oraz śledzenie przedmiotów w czasie rzeczywistym, co może zwiększyć efektywność zarządzania zapasami i logistyki.

Warto podkreślić, że implementacja tych technologii zależy od wielu czynników, w tym od wielkości firmy, jej celów biznesowych, dostępnych zasobów i otoczenia rynkowego. Dlatego różne firmy mogą podążać w różnych kierunkach w zakresie zarządzania magazynem.

– Co w największym stopniu wpływa na podejmowanie decyzji o wykorzystaniu w magazynach inteligentnych rozwiązań? Charakter procesów, skala operacji, problemy rynku pracy, inne czynniki?

– Doświadczenia PSI wskazują, że czynnikiem wpływającym na gotowość do inwestowania w inteligentne rozwiązania logistyczne jest przede wszystkim skala operacji. W przypadku małych magazynów planowanie pracy może się odbywać w oparciu o doświadczenie pracowników. Natomiast inwestycje w zaawansowane algorytmy optymalizacyjne wiążą się z kosztami, których szybki zwrot jest możliwy przy większej skali operacji magazynowych.  

Należy jednak podkreślić, że rozwój narzędzi optymalizacyjnych powoduje, że stają się one coraz bardziej ustandaryzowane i przez to dostępne również dla mniejszych klientów. PSI obserwuje rosnące zainteresowanie takimi rozwiązaniami dla średnich i mniejszych magazynów, szczególne w przypadku, gdy klienci zakładają wzrost skali biznesu.

– Czy możemy mówić o konkretnym trendzie obecnie realizowanych obiektów magazynowych? Czego on dotyczy?

– Na tle rosnącej presji na efektywne zarządzanie przestrzenią magazynową oraz transportem zauważamy konkretny trend w realizacji obiektów magazynowych. Trend ten dotyczy przede wszystkim zastosowania nowoczesnych technologii, które są uważane za odpowiedź na dynamicznie zmieniające się wyzwania rynkowe.

Dostawcy muszą radzić sobie nie tylko z rosnącymi oczekiwaniami klientów odnośnie do szybkości i dokładności dostaw, ale także z rosnącymi kosztami transportu oraz zatrudnienia. Coraz częściej pojawia się więc konieczność poszukiwania rozwiązań, które pozwolą na zwiększenie wydajności i efektywności operacji magazynowych, a jednocześnie zminimalizowanie kosztów.

Obserwujemy zatem trend budowania obiektów magazynowych, które są coraz bardziej zautomatyzowane i zintegrowane z zaawansowanymi systemami zarządzania magazynem. Wykorzystuje się tutaj najnowsze technologie, takie jak automatyzacja, robotyka, sztuczna inteligencja czy Internet Rzeczy, które pozwalają na lepsze zarządzanie przestrzenią, efektywniejsze wykorzystanie zasobów, a także na skrócenie czasu realizacji zamówień.

Nowoczesne obiekty magazynowe są projektowane i realizowane z myślą o elastyczności, co pozwala na szybkie dostosowywanie ich do zmieniających się potrzeb i wymagań rynku. Poza tym coraz większy nacisk kładzie się na aspekt ekologiczny – budynki są projektowane w sposób zrównoważony, wykorzystując materiały o mniejszym wpływie na środowisko, a także stosując rozwiązania energetycznie efektywne.

– Wartość polskiego rynku e-commerce szacowano w 2022 r. na ok. 90–110 mld zł. Czy branża e-commerce jest i będzie głównym motorem napędowym wprowadzania nowoczesnych technologii w magazynach?

– Biorąc pod uwagę globalne dane z Transport Intelligence (Ti), które prognozują wzrost globalnego rynku usług logistycznych dla e-commerce o 7,9% w 2023 r. do wartości ponad 451,2 mld euro, można przypuszczać, że podobne wzrosty będziemy obserwować na naszym, polskim podwórku. To pokazuje też, że sektor logistyki jest silnie zależny od wzrostu i stabilności rynku e-commerce, co z kolei ma bezpośredni wpływ na inwestycje w nowoczesne technologie magazynowe.

Pomimo różnic w skali między rynkami polskim a globalnym, jest bardzo prawdopodobne, że te same siły będą kształtować rozwój sektora logistycznego w Polsce. Wzrost e-commerce prowadzi do zwiększonego popytu na usługi logistyczne, a rosnące oczekiwania klientów dotyczące szybkości i dokładności dostaw stymulują wprowadzanie zaawansowanych technologii w magazynach.

W tym kontekście technologie, takie jak automatyzacja, robotyka, sztuczna inteligencja i Internet Rzeczy, stają się kluczowe. Chociaż Polska może nie być na tym samym etapie co niektóre z globalnych rynków w odniesieniu do adopcji tych technologii, trend ten jest wyraźnie widoczny i polski rynek zapewne będzie podążać w tym samym kierunku.

Ostatecznie wzrost e-commerce oraz rosnące oczekiwania konsumentów będą kontynuować presję na polski sektor logistyczny, aby inwestował i adoptował nowoczesne technologie magazynowe w celu zaspokojenia tych wymagań. To będzie miało wpływ nie tylko na sposób funkcjonowania magazynów, ale także na dynamikę całego łańcucha dostaw.

– Czy wszystkie obszary podlegają wprowadzaniu innowacji technologicznych? Która ze stref magazynowych jest najbardziej podatna na rozwój i dlaczego?

– E-commerce charakteryzuje się przede wszystkim atomizacją zleceń (zlecenie z jedną lub dwiema pozycjami), których wydanie jest istotne z punktu widzenia obietnicy złożonej klientowi. Indywidulne trakotwania każdej pozycji zlecenia wymusza inną charakterystykę procesu logistycznego niż w przypadku zaopatrzenie sieci retail. Konieczność „dotknięcia” pojedynczej sztuki powoduje, że praca manualna, w szeregu obszarów jest rozwiązaniem preferowanym przez naszych klientów. Proces pickingu, który uważa się za najdroższy z całego procesu realizacji zleceń w magazynie, jest idealnym przykładem możliwych do wprowadzenia optymalizacji. Razem z naszym klientem, firmą LPP, która stawia na innowacyjne rozwiązania, wprowadziliśmy z sukcesem moduł optymalizacji ścieżek kompletacyjnych, który pozwolił na 30% skrócenia czasu przejścia przez magazyn. W ramach projektu badawczo-rozwojowego Warehouse Intelligence dążymy do tego, aby sztuczna inteligencja wspierała operatora w każdym elemencie procesu logistycznego rekomendując zmiany procesu zależnie od aktualnego stanu magazynu oraz struktury zleceń i awizacji.

– W jakim kierunku, Państwa zdaniem, podąża zarządzanie procesami magazynowymi? Jakich rozwiązań można się spodziewać w ciągu najbliższych kilku lat?

– Branża magazynowa będzie się koncentrować na dostosowaniu swoich procesów i technologii do specyficznych wymagań każdej kategorii. Firmy coraz częściej zdają sobie sprawę, że różne kategorie produktów wymagają zróżnicowanego podejścia. Tak więc automatyzacja i robotyzacja mogą być szczególnie korzystne dla sektorów, w których sprzedawane są produkty lekkie i o mniejszych gabarytach. Natomiast dla ciężkich przedmiotów konieczne może być wprowadzenie specjalistycznych rozwiązań logistycznych i technologicznych. Taka strategia pozwala na większą efektywność i wydajność operacji magazynowych.

Drugim ważnym trendem jest rosnąca świadomość ekologiczna i dążenie do minimalizacji wpływu operacji magazynowych na środowisko. Firmy poszukują i wdrażają rozwiązania przyjazne dla środowiska, takie jak wykorzystanie materiałów o mniejszym wpływie na środowisko, redukcja marnotrawstwa czy optymalizacja tras dostaw, by zminimalizować emisję CO₂.

Istotne są także elastyczność i skalowalność procesów magazynowych. W dobie rosnącej popularności e-commerce oraz sezonowych fluktuacji popytu firmy muszą być gotowe na szybkie dostosowywanie swoich operacji magazynowych do zmieniających się wymagań.

Rozwój wielokanałowości (omnichannel) to kolejny trend, który zdobywa na znaczeniu. Firmy dążą do zintegrowania swoich operacji magazynowych z różnymi kanałami sprzedaży, by zapewnić ciągłość doświadczeń klientów, co oznacza, że operacje magazynowe muszą być zsynchronizowane z działaniami on-line i off-line.

Na koniec warto zwrócić uwagę na zwiększone wykorzystanie danych w zarządzaniu magazynem. Dane historyczne wykorzystywane są do prognozowania popytu, a monitorowanie danych w czasie rzeczywistym pozwala na bieżącą optymalizację operacji.

Rynek e-commerce będzie wymuszał ciągłą optymalizację procesów intralogistycznych, m.in poprzez:

̶          wzrost automatyzacji pobrań sztukowych poprzez zastosowanie robotów kompletujących,

̶          zautomatyzowanie procesu sortowania sztukowego poprzez zastosowanie tzw. sorterów kieszeniowych,

̶          dalszy wzrost wykorzystania AGV,

̶          wykorzystanie sztucznej inteligencji jako wsparcia zarządzania procesami logistycznymi.

Wszystko powyższe zmierza do poprawy wydajności, optymalizacji kosztów, poprawy doświadczeń klientów oraz zminimalizowania wpływu operacji magazynowych na środowisko. A technologia stanowi tu kluczowe narzędzie umożliwiające wdrażanie tych zmian.

– Jaką realizację uznaje Pan za kluczową z punktu widzenia optymalizacji i korzyści, jakie osiągnął klient?

– System PSIwms obsługuje procesy logistyczne magazynu e-commerce rynkowych liderów np. centra fulfillment LPP w Europie i magazyn omnichannelowy Empik. W przypadku tak dużych magazynów i specyficznych procesów konieczne było opracowanie funkcjonalności pozwalających na obsługę konkretnych procesów. W przypadku Empiku strategia omnichannelowa zakłada możliwość zamówienia produktu on-line i jego odbioru w sklepie stacjonarnym. Empik wprowadził ponadto możliwość odbioru produktu bez dodatkowego opakowania. System WMS musiał uwzględnić w procesie agregacji zleceń zamówienia nopackingowe. Największymi wyzwaniami w tych projektach były obsługa konkretnej specyfiki struktury zleceń dla klientów indywidualnych powiązana z dużym wolumenem zleceń na stosunkowo małą liczbę sztuk. Wynikiem tego były liczne usprawnienia wydajności pickingu. W Centrum Dystrybucyjnym LPP zdecydowano się na wykorzystanie algorytmów uczenia maszynowego w celu optymalizacji ścieżki kompletacyjnej oraz wdrożenie batch-pickingu.

W oparciu o nasze doświadczenie przygotowaliśmy zestaw podstawowych funkcjonalności do obsługi magazynu e-commerce, prekonfigurowaną wersję PSIwms Omnichannel. Wcześniejsza konfiguracja systemu pozwala na uniknięcie czasochłonnej analizy przedwdrożeniowej i znaczne zmniejszenie kosztów wdrożenia, a dodatkowe funkcjonalności można rozwijać w trakcie. Z takiego właśnie rozwiązania skorzystały m.in. firma Hisert oraz operator logistyczny ECE Logistics, Eurocommerce.

– Dziękujemy za rozmowę.